देवी प्रसाद मिश्र कृत 'फ़ासिस्ट' और उसके विभिन्न अनुवाद

देवी प्रसाद मिश्र
फ़ासिस्ट

मैंने कहा कि आप फ़ासिस्ट हैं
तो उसने कहा कि वह मनुष्य है

मैंने कहा कि आप फ़ासिस्ट हैं
तो उसने कहा कि वह जनप्रतिनिधि है

मैंने कहा कि आप फ़ासिस्ट हैं
तो उसने कहा कि उसके पास आधार कार्ड है

मैंने कहा कि आप फ़ासिस्ट हैं
तो उसने कहा कि वह शाकाहारी है 

मैंने कहा कि आप फ़ासिस्ट हैं
तो उसने कहा कि मुद्दा विकास है

(मैंने बिनास सुना)

मैंने कहा कि आप फ़ासिस्ट हैं
तो उसने कहा कि उसके पास तीस फ़ीसदी का बहुमत है
सत्तर फ़ीसदी के अल्पमत की तुलना में

मैंने कहा कि आप फ़ासिस्ट हैं तो उसने कहा कि
गांधी को हमने नहीं मारा हममें से किसी ने उन पर गोली चला दी 

मैंने कहा कि आप फ़ासिस्ट हैं
तो उसने कहा कि अब जो कुछ हैं हमीं हैं
--
(जनवरी में प्रकाश्य 'जलसा' ४ संकलन से उद्धृत)

* * *

1.
THE FASCISTS

I said, You are a fascist.
He said he is human.

I said, You are a fascist.
He said he is people’s representative.

I said, You are a fascist.
He said he has the Aadhaar Card.

I said, You are a fascist.
He said he is a vegetarian.

I said, You are a fascist.
He said the issue is development.

(I sensed ruin )

I said, You are a fascist. He said he has a majority
of thirty percent against seventy.

I said, You are a fascist.
He said, We did not kill Gandhi. Only someone who was with us fired at him.

I said, You are fascists.
He said, But then we alone are.

(Tr. Rajesh Sharma)

* * *

2.
SIR, YOU’RE A FASCIST

I said - Sir, you're a fascist
He said - No, I'm just a human being

I said - Sir, you're a fascist
He said he represents the people

I said - Sir, you're a fascist
He said he holds an Aadhar Card

I said - Sir, you're a fascist
He said he is a vegetarian

I said - Sir, you're a fascist
He said agenda is development

(I heard desolate)

I said - Sir, you're a fascist
He said he has a majority of thirty percent
against a minority of seventy

I said - Sir, you're a fascist
He said we didn't kill Gandhi, someone from the gang
just took a shot at him

I said - Sir, you're a fascist
He said - drop it mate
Whatever we are, we're everything.

(Tr. Tarun Bhartiya)

* * *

3.
THE FASCIST

I said you are a fascist
He said just human

I said fascist
He said elected

I said fascist
He had his Aadhaar Card

I said you are a fascist
Vegetarian he said

Fascist!
The issue is Development he said

(I heard slaughter)

You are a fascist
But a majority of thirty
over minor-ities of seventy he said

I said fascist and he said we didn’t
Kill Gandhi … a patriot fired a shot

A fascist you are, I said
Whatever, there’s now only us, he said

(Tr. Asad Zaidi)

 * * *

फॅसिस्ट

मी म्हटलो, तू फॅसिस्ट आहेस
तो म्हणाला, मी माणूस आहे

मी म्हटलो, तू फॅसिस्ट आहेस
तो म्हणाला, मी लोकप्रतिनिधी आहे

मी म्हटलो, तू फॅसिस्ट आहेस
तो म्हणाला, माझ्याजवळ आधारकार्ड आहे

मी म्हटलो, तू फॅसिस्ट आहेस
तो म्हणाला, मी शाकाहारी आहे

मी म्हटलो, तू फॅसिस्ट आहेस
तो म्हणाला, मुद्दा विकासाचा आहे

(मला 'विनाशाचा' असं ऐकू आलं-)

मी म्हटलो, तू फॅसिस्ट आहेस
तो म्हणाला, माझ्याकडे तीस टक्के बहुमत आहे
सत्तर टक्के अल्पमताच्या तुलनेत

मी म्हटलो, तू फॅसिस्ट आहेस तर तो म्हणाला,
गांधीला आम्ही नाही गोळ्या घातल्या आमच्यापैकी कुणीतरी त्याला मारलं

मी म्हटलो, तू फॅसिस्ट आहेस
तो म्हणाला, आता जे काही आहोत ते आम्हीच.

(अनुवाद : गणेश विस्पुते)

 * * *


فاشسٹ
دیوی پرساد مشر کی تازہ نظم

میں نے کہا آپ فاشسٹ ہیں
تو اس نے کہا کہ وہ انسان ہے

میں نے کہا آپ فاشسٹ ہیں
تو اس نے کہا کہ وہ عوامی نماُندہ ہے

میں نے کہا آپ فاشسٹ ہیں
تو اس نے کہا کہ اسکے پاس آدھار کارڈ* ہے

میں نے کہا آپ فاشسٹ ہیں
تو اس نے کہا کہ وہ شاکاہاری** ہے

میں نے کہا آپ فاشسٹ ہیں
تو اس نے کہا کہ اصل مسٗلہ ترقّی ہے

 (میں نے تنزل سنا)

میں نے کہا آپ فاشسٹ ہیں
تو اس نے کہا کہ اس کے پاس تیس فیصد کی اکثریت ہے
ستّر فیصد کی اقلیت کے مقابل

میں نے کہا آپ فاشسٹ ہیں تو اس نے کہا کہ
گاندھی کو ہم نے نہیں مارا ہم میں سے کسی نے ان پر گولی چلا دی

میں نے کہا آپ فاشسٹ ہیں
تو اس نے کہا کہ اب جو کچھ ہیں ہمیں ہیں
 
(ترجمہ اسد زیدی)
حواشی : *آدھار کارڈ ۔ ہندوستان میں ہر شہری کو دیا جانے والا شناختی کارڈ **شاکاہاری ۔ ویجیٹیرین

एक कवि सदा के लिए

"Pan Tadeusz"
Tadeusz Różewicz, 1921-2014

“To write poetry after Auschwitz is barbaric, and this corrodes even the knowledge of why it has become impossible to write poetry today.” (Adorno)

Is poetry possible after Auschwitz?

In the work of quite a few poets – Tadeusz Różewicz and Paul Celan among them – we find a recognition of, and a serious attempt to answer, the troubling question. Of all nationalities and languages, it is the Polish who took up the challenge to address it urgently and collectively. Thus was formed the ethics and poetics of post-War Polish poetry. A whole generation of poets were immersed in it – the most eminent among them was the now well-known quartet of Tadeusz Różewicz, Zbigniew Herbert, Wisława Szymborska, Czesław Miłosz.  Their voice reached much beyond Europe and in case of Różewicz transcended the barriers of language and culture to influence every human being who even randomly came in touch with it.

Różewicz brought his avant garde instinct to bear upon the most austere and ethically sustainable poetic tradition in the twentieth century. This makes him a genuine successor of César Vallejo and to some extent Bertolt Brecht, the great poets of the inter-war years, and outside his generation of Polish poets he had the company of contemporaries like Paul Celan and Andrei Voznesensky.

A few centuries down the line, if the civilisation still survives, he would come across as well as the great poets of the Tang era, the medieval Persia, the Punjabi Sufi tradition or the Urdu classicism still do today.

————
GRASS

I grow
in the bondings of walls 
where they are
joined
there where they meet
there where they are vaulted

there I penetrate
a blind seed 
scattered by the wind

patiently I spread
in the cracks of silence
I wait for the walls to fall 
and return to earth

then I will cover 
names and faces

1962
Tr. Adam Czerniawski

———

घास

मैं उगती हूँ
दीवारों की संधि में
वहाँ जहाँ वे
जुड़ती हैं
वहाँ जहाँ वे आ मिलती हैं
वहाँ जहाँ वे मेहराबदार हो जाती हैं

वहाँ मैं बो देती हूँ
एक अंधा बीज
हवाओं का बिखेरा गया

धैर्य के साथ मैं फैलती हूँ
सन्नाटे की दरारों में
मुझे इन्तिज़ार है दीवारों के गिरने
और ज़मीन पर लौटने का

तब मैं ढक लूँगी
नाम और चेहरे

१९६२
अनुवाद : असद ज़ैदी